Wiele osób zadaje pytanie czy przy warunkowe umorzenie postępowania oznacza, że są uznawani za osoby karane czy nie, a co najważniejsze czy będą figurować w Krajowym Rejestrze Karnym (KRK). Jeśli Ciebie również nurtuje to pytanie to zapraszam do lektury.

Czym jest warunkowe umorzenie postępowania?

Warunkowe umorzenie postępowania zostało określone w art. 66 Kodeksu karnego (k.k.), jest to środek probacyjny, którego celem jest realizacja funkcji wychowawczej i resocjalizacyjnej. Polega ono na zwolnieniu sprawcy czynu z obowiązku ponoszenia kary.

Sąd warunkowo umarzając postępowanie odstępuje od skazania i poddaje sprawcę próbie. Warunkowe umorzenie odbywa się na posiedzeniu sądu, w którym mają prawo wziąć udział prokurator, oskarżony i pokrzywdzony.

Sąd uważając warunkowo postępowanie nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę.

Są warunkowo umarzając postępowanie może nałożyć na sprawcę następujące obowiązki:

• informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby;
• przeproszenia pokrzywdzonego;
• wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby;
• powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających;
• poddania się terapii uzależnień (wymagana zgoda skazanego);
• poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji (wymagana zgoda skazanego);
• uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;
• powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób lub opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym

a ponadto może orzec świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2.

Warunkowe umorzenie następuje na okres próby od roku do lat 3, który biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia.  Sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.

Warunkowe umorzenie jest możliwe jedynie za zgodą oskarżonego, jeśli więc się sprzeciwi, sąd skieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie. Orzeczenie sądu zapada w postaci wyroku, w którym sąd określa czyn oskarżonego, jego kwalifikację prawną, a także okres próby i nałożone na oskarżonego obowiązki, sposób i termin ich wykonania, a także postanowienie w kwestii dozoru, jeśli takowe miało miejsce.

Należy jednak pamiętać, że od wyroku sądu pierwszej instancji warunkowo umarzającego postępowanie pokrzywdzonemu przysługuje apelacja.

Kiedy postępowanie może zostać warunkowo umorzone?

Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie, jeśli:

• wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne;
• okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości;
• zagrożenie karą za popełnienie czynu nie jest wyższe niż 5 lat pozbawienia wolności;
• sprawca nie był karany za przestępstwo umyślne;
• postawa sprawcy jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Czy osoba, w stosunku do której umorzono warunkowo postępowanie figuruje w KRK?

TAK. W Krajowym Rejestrze Karnym gromadzone są informacje o osobach, przeciwko którym postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe prawomocnie warunkowo umorzono. Warunkowe umorzenie postępowania nie jest natomiast skazaniem (!), nie został wydany przez sąd wyrok skazujący. Dlatego, osoba przeciwko której warunkowo umorzono postępowanie jest uznawana, w świetle prawa polskiego za osobę niekaraną.

Można spotkać się z błędnym określeniem, że osoba taka jest wpisana do KRK, ale nie jest wpisana do „Centralnego Rejestru Skazanych”, więc informacja taka nie pojawi się na tzw. zaświadczeniu o niekaralności. Zgodnie z art. 31 Ustawy o KRK ilekroć w przepisach prawa mowa jest o Centralnym Rejestrze Skazanych należy przez to rozumieć Krajowy Rejestr Karny. Dlatego też, informacja o warunkowym umorzeniu postępowania figuruje w KRK, więc występując z zapytaniem o udzielenie informacji z kartoteki karnej do Biura Informacji KRK uzyskamy informację zwrotną z pieczątką „odpowiedź w załączeniu”, w którym będą znajdowały się informacje związane z warunkowym umorzeniem (w tzw. „Informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego”).

Dane osobowe osób, przeciwko którym warunkowo umorzono postępowanie usuwa się z KRK po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

Postanowienia wydane w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie nie wiążą sądów w postępowaniu cywilnym.

Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania

Jeżeli w okresie próby zachodzi potrzeba rozważenia kwestii ewentualnego podjęcia warunkowo umorzonego postępowania, sąd orzeka o tym z urzędu. Może to zrobić również na wniosek oskarżyciela, pokrzywdzonego lub sądowego kuratora zawodowego.

Przesłankami do podjęcia takiego postępowania są:

• sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany – w tym przypadku sąd obligatoryjnie podejmuje postępowanie, a przestępstwo musi być popełnione umyślnie oraz musi się uprawomocnić. Nie chodzi tutaj o przestępstwo takie samo lub podobne do tego, które było przedmiotem warunkowo umorzonego postępowania, ale każde umyślne;
• sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, jeśli popełnił inne niż wskazane powyżej przestępstwo, uchyla się od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody – podjęcie fakultatywne;
• sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności, gdy w tym czasie popełnił przestępstwo – podjęcie fakultatywne.

Ważne!

Przez „rażące naruszenie porządku prawnego” należy rozumieć, nie tylko naruszenie porządku w znaczeniu karnoprawnym, ale zarówno uporczywe i drastyczne naruszenie norm prawa pracy, prawa rodzinnego czy też prawa cywilnego.

Jeśli warunkowo umorzone postępowanie zostanie podjęte, sprawa toczy się od nowa na zasadach ogólnych przed sądem właściwym do jej rozpoznania. Mimo wyrażenia zgody przez oskarżonego na warunkowe umorzenie, organy procesowe są związane zasadą domniemania niewinności.

Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.