Rozdzielność majątkowa powstaje w określonych przypadkach, o których przeczytasz tutaj.
Małżonkowie mogą ustanowić rozdzielność majątkową majątku wspólnego. Mogą to zrobić na dwa sposoby – umownie przed notariuszem lub w drodze postępowania sądowego.
Rozdzielność przed notariuszem
Małżonkowie mogą ustanowić rozdzielność majątkową przed notariuszem zawierając umowę majątkową małżeńską jedynie w formie aktu notarialnego. Aby było możliwie dokonanie rozdzielności majątkowej oboje małżonków musi być co do tego zgodne. Taką umowę można zawrzeć w trakcie trwania małżeństwa lub przed jego zawarciem.
Art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
„§ 1. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
§ 2. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.”
Rozdzielność przed sądem
Art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
„Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.”
Rozdzielność majątkową można też ustanowić przez sąd. W tym przypadku sprawa jest bardziej skomplikowana. Aby była możliwa rozdzielność majątkowa ustanowiona przez sąd należy wykazać ważny powód. Za taki można uznać na przykład rozrzutność małżonka, hazard, alkoholizm, itp. Rozdzielność można również ustanowić w przypadku separacji faktycznej, czyli nie orzeczonej przez sąd.
Kto może wystąpić o ustanowienie rozdzielności?
Każdy z małżonków może wystąpić z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej, nawet jeśli nie ma zgodnej woli małżonków.
Z takim powództwem może wystąpić również prokurator lub kurator.
Data wsteczna ?
Co do zasady rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku lub w datą bieżącą u notariusza. W wyjątkowych sytuacjach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
„Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.”
Nie można jednak ustanowić rozdzielności wcześniej niż data zawarcia małżeństwa!
Dopuszczalne jest dochodzenie jednym pozwem żądania orzeczenia rozwodu oraz zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną.
Co ciekawe Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 lutego 2018 r., III CZP 103/17 uznał, że umowa małżonków o częściowym podziale majątku wspólnego, zawarta przed ustanowieniem przez sąd rozdzielności majątkowej z dniem poprzedzającym zawarcie tej umowy (art. 52 § 2 KRO), jest ważna. Jak już pisałam w artykule „rozdzielność majątkowa to nie podział majątku” nie można skutecznie dokonać podziału majątku przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej.
Jaki sąd?
Sprawę o rozdzielność majątkową rozpoznaje zawsze Sąd Rejonowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Jakie koszty?
Opłata od pozwu o ustanowienie rozdzielności jest stała w wysokości 200 zł.
